Polska, Islandia, Liechtenstein i Norwegia podpisały umowy na IV edycję Funduszy Norweskich i EOG dla Polski. Nasz kraj otrzyma 4 mld zł. Wydarzenie odbyło się 23 kwietnia w Warszawie.
Umowy międzynarodowe (Memoranda of Understanding) podpisali:
- Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej,
- Espen Barth Eide, Minister Spraw Zagranicznych Norwegii,
- Martin Eyjólfsson, Stały Sekretarz Stanu Islandii,
- Pascal Schafhauser, Ambasador Liechtensteinu przy Unii Europejskiej.
W uroczystości uczestniczył też następca norweskiego tronu książę Haakon.
Zdjęcie grupowe uczestników podpisania Memorandów of Understanding. Od lewej: Książę Koronny Haakon, Pascal Schafhauser (Ambasador Liechtensteinu przy UE), Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (Minister Funduszy i Polityki Regionalnej), Martin Eyjólfsson (Stały Sekretarz Stanu Islandii), Espen Barth Eide (Minister Spraw Zagranicznych Norwegii)
"Polska jest pierwszym krajem w Unii Europejskiej, który podpisuje Memorandum of Understanding i otrzymuje 1/4 całej puli inwestycyjnej. Mamy bardzo ambitny cel, aby pierwsze programy ruszyły na początku przyszłego roku - o wiele szybciej niż jest to formalnie wymagane. To jest największa pula inwestycyjna, która z każdej perspektywy na perspektywę rośnie. W obecnej będą to 4 miliardy złotych - ogromne środki na rozwój Polski, rozwój społeczności lokalnych, polskiej demokracji, organizacji samorządowych i polskiej kultury" – powiedziała minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
"Dzięki Funduszom Norweskim i EOG z poprzednich edycji ocieplonych zostało prawie 100 szkół, kilkadziesiąt podpisanych patentów. Wyremontowano bardzo ważne miejsca kultury, zabytki polskie, w tym także zamek w Malborku. Zrealizowano bardzo dużo inwestycji w rozwój społeczności lokalnych oraz ważny dla organizacji pozarządowych duży projekt wsparcia polskich NGOsów" – dodała szefowa MFiPR.
Dwie umowy, jeden cel
Umowy są dwie, ponieważ Fundusze Norweskie i EOG to formalnie dwa mechanizmy – Norweski Mechanizm Finansowy (tzw. Fundusze Norweskie) i Mechanizm Finansowy EOG (tzw. Fundusze EOG). Fundusze Norweskie finansowane są przez Norwegię, natomiast Fundusze EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię.
Od lewej: Minister Spraw Zagranicznych Norwegii Espen Barth Eide, Książę Koronny Haakon, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz
Najwięcej dla Polski
Na mocy zawartych umów Polska otrzyma blisko 4 mld zł (925 mln euro). To najwięcej ze wszystkich 15 krajów, które korzystają z Funduszy Norweskich i EOG. W poprzedniej perspektywie było to prawie 3,5 mld zł (809,3 mln euro).
Pieniądze te zostaną przeznaczone na:
1) osiem programów, którymi będą zarządzać polskie instytucje publiczne (tzw. operatorzy) oraz na pomoc techniczną i Fundusz Współpracy Dwustronnej. W sumie ponad 3,3 mld zł (772 mln euro) otrzymają programy:
- Badania Stosowane i Innowacje (zarządzany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) – około 343 mln zł (80 mln euro),
- Badania Podstawowe (Narodowe Centrum Nauki) – około 257 mln zł (60 mln euro),
- Rozwój Lokalny (Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej) – około 720 mln zł (168 mln euro),
- Zielona Przedsiębiorczość i Innowacje (Polska Agencja Rozwoju i Przedsiębiorczości) – około 236 mln zł (55 mln euro),
- Sprawiedliwość (Ministerstwo Sprawiedliwości) – około 257 mln zł (60 mln euro),
- Sprawy Wewnętrzne (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji) – około 300 mln zł (70 mln euro),
- Zielona Transformacja (Ministerstwo Klimatu i Środowiska) – około 685 mln zł (160 mln euro),
- Kultura (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego) – około 385 mln zł (90 mln euro)
- oraz pomoc techniczna i Fundusz Współpracy Dwustronnej – około 124 mln zł (29 mln euro),
2) Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego dla organizacji pozarządowych, którym będzie zarządzać podmiot wybrany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię – około 358 mln zł (83,5 mln euro),
3) mniejsze przedsięwzięcia, takie jak: Fundusz na rzecz dialogu społecznego i godnej pracy, Fundusz na rzecz budowania potencjału i współpracy z międzynarodowymi organizacjami partnerskimi i instytucjami, koszty zarządzania – pozostała kwota.
Uścisk dłoni po podpisaniu umów wymieniają Pascal Schafhauser, ambasador Liechtensteinu przy Unii Europejskiej oraz Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej
Co dalej?
Kolejnym krokiem po podpisaniu memorandów będą prace nad poszczególnymi programami. Przygotują je operatorzy we współpracy z partnerami z Islandii, Liechtensteinu oraz Norwegii.
Prawdopodobny termin podpisania umów na pierwsze programy to przełom 2025 i 2026 roku. Następnie będzie można uruchomić nabory wniosków.
Okres kwalifikowalności dla projektów IV edycji Funduszy Norweskich i EOG rozpoczyna się 24 kwietnia 2025 r. i trwa do końca kwietnia 2031 r. Oznacza to, że wydatki poniesione przez beneficjentów w tym czasie mogą zostać zrefundowane.
Umowy w sprawie nowego rozdania Funduszy Norweskich i EOG, w obecności Księcia Koronnego Haakona, podpisują Minister Spraw Zagranicznych Norwegii Espen Barth Eide oraz Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz
Poprzednia edycja funduszy
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej pracuje też nad zamknięciem poprzedniej, III edycji Funduszy Norweskich i EOG. Wydarzenie kończące III edycję odbyło się 4 grudnia 2024 r. w Warszawie.
Ze środków III edycji zrealizowano niemal 1800 projektów z zakresu badań naukowych, przedsiębiorczości, kultury, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, zdrowia, edukacji, rozwoju miast, ochrony środowiska oraz wsparcia społeczeństwa obywatelskiego. W sumie, w ramach III edycji Funduszy Norweskich i EOG ogłoszono 50 naborów wniosków w 13 programach
Uścisk dłoni po podpisaniu umów wymieniają Martin Eyjólfsson, Stały Sekretarz Stanu Islandii oraz Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej
Czym są Fundusze Norweskie i EOG
Fundusze Norweskie i EOG to pieniądze, które państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego — Islandia, Liechtenstein i Norwegia — przeznaczają na rozwój 15 krajów UE, w tym Polski. Dzieje się tak dlatego, że te państwa EOG nie są członkami UE, ale korzystają z dobrodziejstw wspólnego rynku.
Wartość IV edycji Funduszy Norweskich i EOG dla 15 krajów-beneficjentów to 3,268 mld euro (około 14 mld zł), z czego 97 proc. pochodzi z budżetu Norwegii.