Wsparcie na prowadzenie badań polarnych, współpraca badawcza z jednostkami z Norwegii – te i szereg innych możliwości daje uruchamiany dzisiaj Program „Badania”. Umowę w sprawie realizacji programu w ramach nowej edycji tzw. Funduszy Norweskich i EOG podpisali minister Jerzy Kwieciński i Olav Myklebust, Ambasador Królestwa Norwegii w Polsce. W uroczystości podpisania umowy wzięli też udział wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak i przedstawiciele norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Po co „Badania”?
"Program „Badania” to szansa na wzmocnienie transferu wyników badań do gospodarki, a tym samym na uczynienie jej bardziej konkurencyjną i dynamiczną" – zaznacza minister Jerzy Kwieciński.
Program ma na celu poprawę wyników polskich badań naukowych, zarówno podstawowych, jak i stosowanych jako narzędzi służących rozwojowi społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy. Będzie on realizowany w ramach 2 komponentów: wsparcia badań podstawowych (40% alokacji programu), który będzie zarządzany przez Narodowe Centrum Nauki (NCN) oraz wsparcia badań aplikacyjnych (60% alokacji programu), który będzie zarządzany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).
"Narodowe Centrum Badań i Rozwoju już po raz drugi będzie miało okazję pracować nad programami wspierającymi naukę dzięki środkom norweskim. W latach 2012-2017 realizowaliśmy działania, których całkowity budżet wyniósł ponad 74 mln euro" – mówi dyrektor NCBR Wojciech Kamieniecki.
"W ramach III edycji Funduszy norweskich i EOG NCBR będzie dysponować jeszcze większą kwotą: ponad 77,6 mln euro, co pozwoli na rozwinięcie międzynarodowej współpracy badawczej pomiędzy środowiskiem naukowym a przemysłem" – dodaje Wojciech Kamieniecki.
"NCN jako operator programu Badania Podstawowe stawia za cel wspieranie doskonałych naukowo projektów, umiędzynarodowienie polskiej nauki oraz zwiększenie jej transparentności i otwartości. Działając zgodnie z najlepszymi praktykami światowymi, Narodowe Centrum Nauki przyczynia się do zwiększania jakości i efektywności badań podstawowych" – podkreśla dyrektor NCN Zbigniew Błocki.
Z programu mogą skorzystać podmioty podejmujące działania badawcze i prace przygotowawcze do wdrożenia wyników badań – uczelnie wyższe, instytuty naukowe i badawcze, a także przedsiębiorcy i naukowcy. Podmioty te będą mogły otrzymać wsparcie w wysokości do 100% wartości projektu na badawcze projekty partnerskie (w tym wyłonione w ramach nowatorskiej formuły warsztatów Idealab dla badaczy, których celem jest wypracowanie innowacyjnych przedsięwzięć) oraz tzw. małe granty. Program przewiduje wsparcie we wszystkich dziedzinach nauki, w tym między innymi wsparcie na prowadzenie badań polarnych, dotyczących wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz w obszarze nauk społecznych. Planowana jest także pomoc w postaci małych grantów dla kobiet-naukowców oraz wsparcie mobilności naukowców, mające na celu umiędzynarodowienie polskiej nauki. Duży nacisk położony jest także na rozwój współpracy badawczej z jednostkami z państw – darczyńców (Norwegii, Islandii i Liechtensteinu).
Pierwsze nabory w komponencie programu zarządzanym przez NCN przewidywane są w czerwcu 2019 r. NCBR planuje ogłoszenie konkursu w ramach swojego komponentu we wrześniu 2019.
Czym są Fundusze norweskie i EOG?
Pełna i oficjalna nazwa tak zwanych Funduszy norweskich i EOG to Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy.
Głównym celem Funduszy norweskich i Funduszy EOG jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.
Polska już po raz trzeci korzysta z tych pieniędzy. W ostatniej, drugiej edycji Funduszy – 2009-2014 – pula środków dla Polski wynosiła 578,1 miliona euro. Umożliwiła ona dofinansowanie ponad 1300 projektów. W III edycji Funduszy, Polska z alokacją brutto 809,3 milionów euro (z łącznej puli ponad 2,8 miliarda euro), podobnie jak w poprzednich edycjach, pozostanie największym beneficjentem tych pieniędzy w UE.
Za koordynację wdrażania Funduszy norweskich i EOG w Polsce odpowiada Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. Współpracuje przy tym z Biurem Mechanizmów Finansowych w Brukseli. Poszczególne programy III edycji Funduszy będą wdrażane przez polskie instytucje publiczne. Wyjątek stanowią, podobnie jak w poprzednich edycjach, obszary „Społeczeństwo obywatelskie” oraz „Dialog społeczny – godna praca”, które będą zarządzane przez darczyńców (odpowiednio przez Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli oraz Innovation Norway).
Programy w ramach Funduszy norweskich i EOG będą wdrażane do 2024 r. Wyjątek stanowi Fundusz Współpracy Dwustronnej, który wdrażany będzie do 30 kwietnia 2025 r.